ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ: ΤΟ IΣΧΥΟΝ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Αφροδίτη Βασαρδάνη, Δικηγόρος
Εταίρος της Δικηγορ. Εταιρείας «Α. Βασαρδάνη & Συνεργάτες»
Μαρία Χατζή, Δικηγόρος, Υπ. Διδάκτωρ

Ι. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ

Με το παρόν επιχειρείται μία συνοπτική παρουσίαση του ισχύοντος ελληνικού θεσμικού πλαισίου που διέπει τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (στο εξής ΑΠΕ) με ειδική μνεία στους πλέον πρόσφατους νόμους. Έμφαση δίνεται στην αλληλουχία των φάσεων που λαμβάνουν χώρα για τη χορήγηση των αδειών οι οποίες προβλέπονται εκ του νόμου για την εγκατάσταση και λειτουργία ενός έργου ΑΠΕ.

ΙΙ. ΓΕΝΙΚΑ ΠΕΡΙ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΩΝ ΠΗΓΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

Στο ισχύον νομοθετικό πλαίσιο περί ΑΠΕ εντάσσεται ιδίως ο νόμος 3468/2006 όπως έχει τροποποιηθεί με νεότερους νόμους μεταξύ των οποίων οι νόμοι 4062/2012, 4152/2013, 4203/2013, 4254/2014, 4296/2014, 4315/2014, 4342/2015, 4409/2016 και 4414/2016 1. Σημαντικές αλλαγές στο ν. 3468/2006 επέφερε ο ν. 3851/2010 με στόχο τη μείωση του χρόνου αδειοδότησης των έργων ΑΠΕ και την παράλληλη κατά το δυνατόν ροή των επί μέρους σταδίων της αδειοδοτικής διαδικασίας που εκτελούνταν σειριακά.

Ειδικότερα στο άρθρο 1 του ν. 3851/2010 τίθενται εθνικοί στόχοι μέχρι το έτος 2020 όπως προκύπτουν και από την Οδηγία 2009/28/ΕΚ. Συγκεκριμένα, καθορίζονται εθνικοί στόχοι για:

  1. Συμμετοχή της ενέργειας που παράγεται από ΑΠΕ στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας σε ποσοστό 20% (αντί του 18% που προβλέπει η Οδηγία).
  2. Συμμετοχή της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από ΑΠΕ στην ακαθάριστη κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας σε ποσοστό τουλάχιστον 40%. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ήδη Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας), η οποία δύναται να αναθεωρείται, καθορίζεται η επιδιωκόμενη αναλογία εγκατεστημένης ισχύος και η κατανομή της στο χρόνο μεταξύ των διαφόρων τεχνολογιών ΑΠΕ, οι κατηγορίες παραγωγών, η κατανομή μεταξύ αυτών, οι λόγοι αναθεώρησής της, καθώς και οι λόγοι και η διαδικασία για τυχόν αναγκαία αναστολή της αδειοδοτικής διαδικασίας και άρση αυτής. Σημειώνεται ότι ως εγκατεστημένη ισχύς θεωρείται το σύνολο της ισχύος των σταθμών παραγωγής σε κανονιστική και δοκιμαστική λειτουργία 2.
  3. Συμμετοχή της ενέργειας που παράγεται από ΑΠΕ στην τελική κατανάλωση ενέργειας για θέρμανση και ψύξη σε ποσοστό τουλάχιστον 20%.
  4. Συμμετοχή της ενέργειας που παράγεται από ΑΠΕ στην τελική κατανάλωση ενέργειας στις μεταφορές σε ποσοστό τουλάχιστον 10%.

ΙΙΙ. Η ΑΔΕΙΟΔΟΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ

Α. ΑΔΕΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ

Η διαδικασία έκδοσης της άδειας παραγωγής ενός έργου ΑΠΕ έχει απλοποιηθεί και συνιστά, όπως πριν την ισχύ του νόμου 3468/2006, μια πρώτη άδεια σκοπιμότητας του έργου η οποία αφορά στην τεχνικοοικονομική επάρκεια του έργου και αποσυνδέεται από τη διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης η οποία ακολουθεί.

Στο πλαίσιο αυτό, η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας εξετάζει ιδίως τη δυνατότητα του αιτούντα ή των μετόχων ή εταίρων του να υλοποιήσουν το έργο, καθώς και τη δυνατότητα εξασφάλισης της απαιτούμενης χρηματοδότησης από ίδια κεφάλαια ή κεφάλαια επιχειρηματικών συμμετοχών, ή τραπεζικής χρηματοδότησης έργου, ή συνδυασμό αυτών.

Ο αιτών πρέπει δηλαδή απλώς να αποδείξει ότι είναι σε θέση να εξασφαλίσει την αναγκαία χρηματοδότηση του έργου, συνεπώς διευρύνεται ο κύκλος των προσώπων που μπορούν να παρέχουν την απαιτούμενη χρηματοδότηση για το έργο.

Μεταξύ των κριτηρίων που λαμβάνει υπόψιν η ΡΑΕ για την έκδοση της άδειας, είναι και η δυνατότητα υλοποίησης του έργου σε συμμόρφωση με το Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις ΑΠΕ (κριτήριο το οποίο πριν το ν. 3851/2010 εξεταζόταν κατά το στάδιο της περιβαλλοντικής αδειοδότησης), καθώς και με το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την επίτευξη των προαναφερθέντων εθνικών στόχων 3.

Η ΡΑΕ μπορεί να συνεργάζεται με το Διαχειριστή του Συστήματος ή του Δικτύου ή των Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών για τον κατ’ αρχήν καθορισμό του τρόπου και του σημείου σύνδεσης του σταθμού με το Σύστημα ή το Δίκτυο. Ο καθορισμός αυτός γίνεται μέσα σε είκοσι (20) ημέρες από την ημερομηνία υποβολής του σχετικού ερωτήματος, δεν συνεπάγεται όμως δέσμευση του Διαχειριστή ή της ΡΑΕ για την ύπαρξη διαθέσιμου ηλεκτρικού χώρου κατά τη χορήγηση της Προσφοράς Σύνδεσης.

Εξάλλου, η ΡΑΕ αποφασίζει σχετικά με τη χορήγηση της άδειας παραγωγής μέσα σε δύο (2) μήνες από την υποβολή της αίτησης, εφόσον ο φάκελος είναι πλήρης, άλλως από τη συμπλήρωσή του, ο δε φάκελος θεωρείται πλήρης, αν μέσα σε τριάντα (30) ημέρες από την υποβολή του δεν ζητηθούν εγγράφως από τον αιτούντα συμπληρωματικά στοιχεία.

Η απόφαση επί της αίτησης αναρτάται στην ιστοσελίδα της ΡΑΕ και κοινοποιείται με μέριμνά της στον Υπουργό Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ήδη Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας) ο οποίος ελέγχει αυτεπαγγέλτως τη νομιμότητά της μέσα σε είκοσι (20) ημέρες από την περιέλευσή της σε αυτόν. Η απόφαση δημοσιεύεται επίσης με μέριμνα του δικαιούχου σε μία ημερήσια εφημερίδα πανελλαδικής κυκλοφορίας.

Σημειώνεται ότι, μέσα σε προθεσμία δεκαπέντε (15) ημερών από την ανάρτηση της απόφασης στην ιστοσελίδα της ΡΑΕ, όποιος έχει έννομο συμφέρον μπορεί να ασκήσει προσφυγή κατ’ αυτής για έλεγχο της νομιμότητάς της.

Ο Υπουργός αποφαίνεται επί της προσφυγής μέσα σε είκοσι (20) ημέρες από την κατάθεσή της στο Υπουργείο. Αν παρέλθει άπρακτη η προθεσμία αυτή, τεκμαίρεται η απόρριψη της προσφυγής, ενώ μέχρι να ολοκληρωθεί ο έλεγχος νομιμότητας αναστέλλεται η διαδικασία αδειοδότησης.

Η άδεια παραγωγής εκδίδεται με διάρκεια ισχύος μέχρι είκοσι πέντε (25) έτη και μπορεί να ανανεώνεται μέχρι ίσο χρόνο. Εάν μέσα σε τριάντα (30) μήνες από τη χορήγησή της δεν εκδοθεί άδεια εγκατάστασης, η άδεια παραγωγής ανακαλείται από τη ΡΑΕ δυνάμει της υπουργικής απόφασης που εγκρίνει τον Κανονισμό Αδειών Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας από ΑΠΕ ή Συμπαραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας και Θερμότητας Υψηλής Απόδοσης (ΣΗΘΥΑ) 4.

Πρέπει να σημειωθεί ότι πριν τη χορήγηση της άδειας παραγωγής οι αρμόδιες υπηρεσίες οφείλουν να εξετάζουν αιτήσεις για την έκδοση γνωμοδοτήσεων σχετικών με την εγκατάσταση σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που απαιτούνται στο πλαίσιο της περιβαλλοντικής αδειοδότησης.

Εξάλλου, ο κάτοχος άδειας παραγωγής μπορεί, μετά από σχετική απόφαση της ΡΑΕ, να μεταβιβάσει την άδειά του σε άλλα φυσικά ή νομικά πρόσωπα, εφόσον πληρούνται τα κριτήρια που αφορούν στην εθνική ασφάλεια, την χρηματοοικονομική επάρκεια και τη διασφάλιση παροχής υπηρεσιών κοινής ωφέλειας και προστασίας των πελατών.

Ωστόσο, οι σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ ή ΣΗΘΥΑ για τους οποίους δεν απαιτείται άδεια παραγωγής 5, δεν επιτρέπεται να μεταβιβάζονται πριν από την έναρξη της λειτουργίας τους. Κατ’ εξαίρεση, επιτρέπεται η μεταβίβασή τους σε νομικά πρόσωπα, εφόσον το εταιρικό κεφάλαιο της εταιρείας προς την οποία γίνεται η μεταβίβαση κατέχεται εξ ολοκλήρου από το μεταβιβάζον φυσικό ή νομικό πρόσωπο.

Β. ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΣΥΝΔΕΣΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΗ ΕΠΟ

Με το ν. 3851/2010 συγχωνεύθηκαν οι διαδικασίες Προκαταρκτικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης και Αξιολόγησης και Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων, ενώ με το νεότερο νόμο 4014/2011 καταργήθηκε η Έγκριση Επέμβασης σε δάσος ή δασική έκταση 6.

Ως εκ τούτου, μετά την έκδοση άδειας παραγωγής και για να εκδοθεί η άδεια εγκατάστασης, ο ενδιαφερόμενος ζητά ταυτόχρονα την έκδοση:

  1. Προσφοράς Σύνδεσης από τον αρμόδιο Διαχειριστή
  2. Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΕΠΟ) και
  3. των αναγκαίων αδειών για την απόκτηση του δικαιώματος χρήσης της θέσης εγκατάστασης του έργου (βλ. σχετικά τις παρ. 1 και 2 του άρθρου 12 του ν. 4014/2011 και την Εγκύκλιο υπ’ αριθ. πρωτ. οικ. 4709.111/14.12.2011 σύμφωνα με την οποία όπου για την υποβολή αίτησης ή για τη χορήγηση άδειας εγκατάστασης απαιτείται η προηγούμενη χορήγηση Έγκρισης Επέμβασης, η σχετική απαίτηση νοείται ότι εκπληρώνεται εάν έχει εκδοθεί η Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων μετά τη δημοσίευση του ν. 4014/2011. Οι αρμόδιες για την έκδοση της άδειας εγκατάστασης αρχές εξακολουθούν ωστόσο να ελέγχουν το δικαίωμα χρήσης της έκτασης βάσει εγγράφου της αρμόδιας δασικής αρχής από το οποίο προκύπτει ο χαρακτήρας της έκτασης).

α) Ο αρμόδιος Διαχειριστής χορηγεί με απόφασή του μη δεσμευτική Προσφορά Σύνδεσης μέσα σε τέσσερις (4) μήνες από την κατάθεση της σχετικής αίτησης. Η εν λόγω Προσφορά, προκειμένου για σταθμούς ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ ή ΣΗΘΥΑ για τους οποίους απαιτείται η έκδοση άδειας παραγωγής, οριστικοποιείται μετά την έκδοση και υποβολή της απόφασης ΕΠΟ ή πρότυπων περιβαλλοντικών δεσμεύσεων (ΠΠΔ) για το σταθμό και δεσμεύει για τρία (3) έτη το Διαχειριστή και το δικαιούχο, εφόσον κατά την υποβολή της απόφασης ΕΠΟ ή των ΠΠΔ υφίσταται διαθέσιμη χωρητικότητα στο αντίστοιχο ηλεκτρικό δίκτυο. Εάν δεν υφίσταται διαθέσιμη χωρητικότητα, χορηγείται τροποποιημένη, σε σχέση με τη μη δεσμευτική, οριστική Προσφορά Σύνδεσης με ισοδύναμους, κατά το δυνατό, τεχνικούς και οικονομικούς όρους.

Εξάλλου, για το Διασυνδεδεμένο Σύστημα και το Δίκτυο της ηπειρωτικής χώρας, αιτήματα χορήγησης Προσφοράς Σύνδεσης για σταθμούς ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ ισχύος έως και 8 MW υποβάλλονται στο Διαχειριστή του Δικτύου (ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ), ενώ στις λοιπές περιπτώσεις τα αιτήματα υποβάλλονται στο Διαχειριστή του Συστήματος (ΑΔΜΗΕ ΑΕ). Διαχειριστής Συστήματος και Δικτύου συνεργάζονται όπου απαιτείται παρέχοντας τη βέλτιστη τεχνικοοικονομικά λύση σε συνδυασμό με την ορθολογική ανάπτυξη του Συστήματος και του Δικτύου.

Δυνατή είναι και η υποβολή στο Διαχειριστή του Συστήματος κοινού αιτήματος για χορήγηση Προσφοράς Σύνδεσης που να αφορά σε περισσότερους σταθμούς για τους οποίους απαιτείται η έκδοση άδειας παραγωγής, εφόσον η συνολική ισχύς αυτών ξεπερνά το όριο των 8 MW και η σύνδεση γίνεται μέσω νέου αποκλειστικού δικτύου και κατασκευή υποσταθμού μέσης τάσης προς υψηλή. Με το ίδιο αίτημα ορίζεται και ποιος από τους ενδιαφερόμενους, κάτοχος άδειας παραγωγής, θα αναλάβει τη διαχείριση των έργων σύνδεσης, καθώς και την ευθύνη για την υλοποίησή τους.

β) Για την έκδοση απόφασης ΕΠΟ των έργων από ΑΠΕ ή ΣΗΘΥΑ κατά τις ισχύουσες διατάξεις του άρθρου 4 του ν. 1650/1986, υποβάλλεται πλήρης φάκελος και Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ).

Η αρμόδια αρχή εξετάζει τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις και τα προτεινόμενα μέτρα πρόληψης και αποκατάστασης, μεριμνά για την τήρηση των διαδικασιών δημοσιοποίησης και αποφαίνεται για τη χορήγηση ή μη της απόφασης ΕΠΟ μέσα σε τέσσερις (4) μήνες από το χρόνο που ο φάκελος θεωρήθηκε πλήρης. Ο δε φάκελος θεωρείται πλήρης, εάν μέσα σε είκοσι (20) ημέρες από την υποβολή του δεν ζητηθούν εγγράφως συμπληρωματικά στοιχεία.

Αρμόδιοι φορείς, στους οποίους διαβιβάζεται ο φάκελος από την αρμόδια για την περιβαλλοντική αδειοδότηση αρχή, υποχρεούνται να γνωμοδοτούν μέσα στις προθεσμίες που καθορίζονται από το νόμο ή τάσσονται από την αρμόδια αρχή. Αν δεν απαντήσουν μέσα στις προθεσμίες αυτές, η απόφαση ΕΠΟ χορηγείται χωρίς τις γνωμοδοτήσεις τους, τηρουμένων των σχετικών διατάξεων για την προστασία του περιβάλλοντος.

Η απόφαση ΕΠΟ ισχύει για δέκα (10) έτη και μπορεί να ανανεώνεται, με αίτηση που υποβάλλεται υποχρεωτικά έξι (6) μήνες πριν από τη λήξη της, για μία ή περισσότερες φορές, μέχρι ίσο χρόνο κάθε φορά. Μέχρι την έκδοση της απόφασης ανανέωσης εξακολουθούν να ισχύουν οι προηγούμενοι περιβαλλοντικοί όροι.

Από την υποχρέωση έκδοσης απόφασης ΕΠΟ εξαιρούνται φωτοβολταϊκοί σταθμοί και ανεμογεννήτριες που εγκαθίστανται σε κτήρια ή και άλλες δομικές κατασκευές ή εντός οργανωμένων υποδοχέων βιομηχανικών δραστηριοτήτων.

Περιβαλλοντική αδειοδότηση δεν απαιτείται και όσον αφορά σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ που εγκαθίστανται σε γήπεδα, εφόσον η εγκατεστημένη ηλεκτρική ισχύς τους δεν υπερβαίνει τα εξής όρια ανά τεχνολογία:

  • 0,5 MW για σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής από γεωθερμία,
  • 0,5 MW για σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής από φωτοβολταϊκά ή ηλιοθερμικά και
  • 20 kW για αιολικούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής.

Για τις ανωτέρω περιπτώσεις απαιτείται η χορήγηση βεβαίωσης απαλλαγής από την αρμόδια περιβαλλοντική αρχή της οικείας Περιφέρειας εντός αποκλειστικής προθεσμίας είκοσι (20) ημερών, μετά την άπρακτη παρέλευση της οποίας θεωρείται αυτή χορηγηθείσα. Για τη χορήγηση της βεβαίωσης εξετάζεται μόνο η εγκατεστημένη ισχύς του σταθμού και ότι ο χώρος εγκατάστασης δεν εμπίπτει στις ακόλουθες περιπτώσεις, δηλαδή εξετάζεται το αν οι σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ:

  • εγκαθίστανται σε γήπεδα που βρίσκονται σε οριοθετημένες περιοχές του δικτύου Natura 2000 ή σε παράκτιες ζώνες που απέχουν λιγότερο από εκατό (100) μέτρα από την οριογραμμή του αιγιαλού εκτός βραχονησίδων,
    ή
  • γειτνιάζουν, σε απόσταση μικρότερη των εκατόν πενήντα (150) μέτρων, με σταθμό ΑΠΕ της ίδιας τεχνολογίας που είναι εγκατεστημένος σε άλλο γήπεδο και έχει εκδοθεί γι’ αυτόν άδεια παραγωγής ή απόφαση ΕΠΟ ή Προσφορά Σύνδεσης, η δε συνολική ισχύς των σταθμών υπερβαίνει τα παραπάνω καθοριζόμενα όρια.

Γ. ΑΔΕΙΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ

Μετά την έκδοση και υποβολή της απόφασης ΕΠΟ που συνεπάγεται την οριστικοποίηση της Προσφοράς Σύνδεσης, ο δικαιούχος ενεργεί:

  1. για τη χορήγηση άδειας εγκατάστασης και άδειας λειτουργίας,
  2. για τη σύναψη της Σύμβασης Σύνδεσης και της Σύμβασης Πώλησης. Οι Συμβάσεις αυτές υπογράφονται και ισχύουν από τη χορήγηση της άδειας εγκατάστασης, εφόσον απαιτείται,
  3. για τη χορήγηση αδειών, πρωτοκόλλων ή άλλων εγκρίσεων που τυχόν απαιτούνται σύμφωνα με τις διατάξεις της ισχύουσας νομοθεσίας για την εγκατάσταση του σταθμού, οι οποίες εκδίδονται χωρίς να απαιτείται η προηγούμενη χορήγηση της άδειας εγκατάστασης, και
  4. για την τροποποίηση της απόφασης ΕΠΟ ως προς τα έργα σύνδεσης, εφόσον απαιτείται.

Η άδεια λειτουργίας σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ ή ΣΗΘΥΑ ισχύει για είκοσι (20) τουλάχιστον έτη και μπορεί να ανανεώνεται μέχρι ίσο χρονικό διάστημα. Ειδικά για τους ηλιοθερμικούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής, η ελάχιστη διάρκεια ισχύος της άδειας λειτουργίας ορίζεται σε είκοσι πέντε (25) έτη.

Η άδεια εγκατάστασης ισχύει για δύο (2) έτη και μπορεί να παρατείνεται, έως δύο φορές, αρχικά για δύο (2) έτη, εφόσον:

  1. κατά τη λήξη της διετίας έχει εκτελεσθεί έργο οι δαπάνες του οποίου καλύπτουν το 50% της επένδυσης, ή
  2. δεν συντρέχει η προϋπόθεση της ανωτέρω περίπτωσης α’, αλλά έχουν συναφθεί οι αναγκαίες συμβάσεις για την προμήθεια του εξοπλισμού ο οποίος απαιτείται για την υλοποίηση του έργου, ή έχουν εκτελεστεί δαπάνες που υπερβαίνουν το 50% του κόστους αγοράς αυτού, ή
  3. υφίσταται υποχρέωση από το θεσμικό πλαίσιο για διενέργεια διαγωνιστικής διαδικασίας προκειμένου να υλοποιηθεί το έργο.

Η άδεια εγκατάστασης μπορεί στη συνέχεια να παραταθεί για δεκαοκτώ (18) μήνες, εφόσον έχει εκτελεσθεί έργο, οι δαπάνες του οποίου καλύπτουν το 40% του συνολικού κόστους της επένδυσης.

Εάν μέχρι την παρέλευση του ανώτατου χρονικού διαστήματος ισχύος της άδειας εγκατάστασης δεν έχει υποβληθεί αίτημα στον αρμόδιο Διαχειριστή για έναρξη δοκιμαστικής λειτουργίας του σταθμού, ανακαλείται η άδεια παραγωγής και παύει να  ισχύει κάθε άλλη διοικητική πράξη ή σύμβαση που αφορά στο σταθμό, ενώ κινείται η διαδικασία επιβολής κυρώσεων βάσει απόφασης που εκδίδεται κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 4 παρ. 3 του ν. 2244/1994, εκτός εάν έχει εκτελεστεί έργο που αντιστοιχεί στο 50% του συνολικού κόστους της επένδυσης, οπότε κινείται η διαδικασία επιβολής κυρώσεων και χορηγείται, κατά την κρίση της αδειοδοτούσας αρχής, νέα άδεια εγκατάστασης για ολοκλήρωση του έργου σε εύλογο χρόνο, χωρίς δυνατότητα περαιτέρω παράτασης 7.

Σημειώνεται ότι το άρθρο 20 παρ. 4 του ν. 4203/2013 εισάγει μεταβατικές διατάξεις για την υποβολή αιτημάτων παράτασης αδειών εγκατάστασης σύμφωνα με την ανωτέρω περίπτωση α’ που αφορά στη χορήγηση παράτασης για δύο (2) έτη.

Πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ ή ΣΗΘΥΑ που εξαιρούνται από την υποχρέωση άδειας παραγωγής σύμφωνα με το άρθρο 4 του ν. 3468/2006, απαλλάσσονται και από την υποχρέωση να λάβουν άδεια εγκατάστασης και λειτουργίας. Αντίθετα, υποχρεούνται στην τήρηση της διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης σύμφωνα με το άρθρο 4 του ν. 1650/1986.

Εξάλλου, εάν μεταβιβασθεί ένας σταθμός, ο νέος δικαιούχος υποκαθίσταται, έναντι του Διαχειριστή του Συστήματος ή του Δικτύου, στα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του δικαιοπαρόχου του. Στην περίπτωση αυτή, στο νέο φορέα μεταβιβάζεται, μετά από απόφαση της ΡΑΕ, και η άδεια παραγωγής. Μετά τη μεταβίβαση τροποποιείται, με απόφαση του αρμόδιου οργάνου, και η άδεια λειτουργίας.

Δ. ΕΝΤΑΞΗ ΚΑΙ ΣΥΝΔΕΣΗ ΤΩΝ ΣΤΑΘΜΩΝ

α) Οι περιοχές με κορεσμένα δίκτυα και η δυνατότητα απορρόφησης ισχύος σε αυτές διαπιστώνονται με απόφαση της ΡΑΕ που εκδίδεται μετά από εισήγηση του αρμόδιου Διαχειριστή και αναρτάται με επιμέλεια της ΡΑΕ στην ιστοσελίδα της ή δημοσιοποιείται με άλλο πρόσφορο τρόπο.

Κατά την έκδοση της εν λόγω απόφασης της ΡΑΕ, η ισχύς κατανέμεται μεταξύ των σταθμών για τους οποίους δεν απαιτείται η έκδοση άδειας παραγωγής και των σταθμών ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ για τους οποίους απαιτείται άδεια παραγωγής, με βάση το επενδυτικό ενδιαφέρον που εκδηλώθηκε 8.

Ο Διαχειριστής του Συστήματος (ΑΔΜΗΕ ΑΕ) εξακολουθεί να χορηγεί οριστική Προσφορά Σύνδεσης σε αιτήματα για σύνδεση αιολικών σταθμών στο Διασυνδεδεμένο Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας σε περιοχές που χαρακτηρίζονται με απόφαση της ΡΑΕ ως περιοχές με κορεσμένο δίκτυο, υπό την προϋπόθεση ότι η συνολική πρόσθετη ισχύς δεν θα υπερβαίνει το 20% της δυνατότητας συνολικής απορρόφησης ισχύος στην περιοχή από σταθμούς ΑΠΕ, όπως η δυνατότητα αυτή έχει καθορισθεί με την ανωτέρω απόφαση της ΡΑΕ.

Για λόγους ασφαλούς και ομαλής λειτουργίας του Συστήματος, οι εν λόγω σταθμοί μπορεί να εξαιρούνται από την προτεραιότητα στην κατανομή φορτίου που απολαμβάνουν οι λοιποί σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ για τους οποίους έχει εκδοθεί οριστική Προσφορά Σύνδεσης πριν το χαρακτηρισμό του δικτύου της περιοχής ως κορεσμένου και προς τούτο θα πρέπει να έχουν την τεχνική δυνατότητα άμεσης ανταπόκρισης σε εντολές του Διαχειριστή για μείωση της ισχύος ή και διακοπή της λειτουργίας τους. Σχετικοί ειδικοί όροι τίθενται στην οριστική Προσφορά Σύνδεσης, καθώς και στη Σύμβαση Πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας.

Η Προσφορά Σύνδεσης που χορηγείται κατά τα ανωτέρω, δεσμεύει το δικαιούχο και το Διαχειριστή για δύο (2) έτη. Ο Διαχειριστής δεν φέρει ουδεμία ευθύνη για την περικοπτόμενη ισχύ, για την οποία δεν οφείλεται κανενός είδους οικονομική ή άλλη αποζημίωση 9.

β) Η Σύμβαση Σύνδεσης συνάπτεται εντός διαστήματος τριών (3) μηνών από την υποβολή του σχετικού αιτήματος με πλήρη φάκελο για σταθμούς ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ ή ΣΗΘΥΑ που εξαιρούνται από την υποχρέωση λήψης άδειας παραγωγής, και εντός έξι (6) μηνών για τους λοιπούς σταθμούς. Οι Διαχειριστές υλοποιούν τα έργα σύνδεσης που αναλαμβάνουν συμβατικά, σε διάστημα που δεν μπορεί να υπερβαίνει από την υπογραφή της Σύμβασης Σύνδεσης: α) τους δώδεκα (12) μήνες για σταθμούς που συνδέονται στο Δίκτυο, εφόσον δεν απαιτούνται εργασίες σε υποσταθμούς ΥΤ/ΜΤ, β) τους δεκαοκτώ (18) μήνες για σταθμούς που συνδέονται στο Δίκτυο, εφόσον απαιτούνται εργασίες σε υποσταθμούς ΥΤ/ΜΤ, και γ) τους είκοσι τέσσερις (24) μήνες για τους σταθμούς που συνδέονται στο Σύστημα 10.

Με ειδικά αιτιολογημένη απόφασή τους που κοινοποιείται στη ΡΑΕ, οι Διαχειριστές μπορούν σε συγκεκριμένες περιπτώσεις να θέτουν μεγαλύτερα χρονικά περιθώρια για την υλοποίηση των έργων σύνδεσης, λαμβάνοντας υπόψη το βαθμό δυσκολίας κατασκευής των έργων αυτών. Η υποχρέωση των Διαχειριστών για υλοποίηση των έργων σύνδεσης εντός των ανωτέρω προθεσμιών δεν ισχύει για: α) συγκροτήματα αιολικών πάρκων συνολικής ισχύος μεγαλύτερης από εκατόν πενήντα (150) MW, β) αιολικά πάρκα που συνδέονται με το Σύστημα μέσω ειδικού προς τούτο υποθαλάσσιου καλωδίου και γ) άλλα αναλόγου μεγέθους σύνθετα έργα.

γ) Η Σύμβαση Πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από σταθμούς ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ ισχύει για είκοσι (20) έτη. Ειδικά η Σύμβαση Πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από ηλιοθερμικούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής, ισχύει για είκοσι πέντε (25) έτη.

Η τιμολόγηση της ηλεκτρικής ενέργειας που απορροφάται από το Σύστημα ή το Δίκτυο, εκτός από την ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από φωτοβολταϊκούς σταθμούς για τους οποίους έχουν οριστεί τιμές σύμφωνα με το ν. 3734/2009 όπως ισχύει, γίνεται σύμφωνα με το άρθρο 13 του ν. 3468/2006 όπως ισχύει τροποποιημένο και με βάση σχετικό πίνακα στον οποίο περιλαμβάνονται μεγαλύτερες τιμές ως προς έργα τεχνολογικά σύνθετα. Οι τιμές του Πίνακα αυτού για τους αυτοπαραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ ισχύουν για το πλεόνασμα της ηλεκτρικής ενέργειας που διατίθεται στο Σύστημα ή το Δίκτυο, το οποίο μπορεί να ανέλθει μέχρι ποσοστό 20% της συνολικά παραγόμενης, από τους σταθμούς αυτούς, ηλεκτρικής ενέργειας, σε ετήσια βάση.

Προβλέπεται επίσης κίνητρο για σταθμούς ΑΠΕ οι οποίοι εγκαθίστανται σε Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά της Ελληνικής Επικράτειας και οι οποίοι συνδέονται στο Διασυνδεδεμένο Σύστημα για τη διοχέτευση της παραγόμενης ενέργειας.

Κάθε παραγωγός ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ επιβαρύνεται, από την έναρξη της εμπορικής λειτουργίας του σταθμού του, με ειδικό τέλος. Απαλλάσσονται ωστόσο από την καταβολή του ειδικού τέλους οι παραγωγοί ηλεκτρικής ενέργειας από συστήματα ΑΠΕ σε κτήρια ή από φωτοβολταϊκά συστήματα και οι αυτοπαραγωγοί της κατωτέρω περίπτωσης δ’. Τα σχετικά ποσά παρακρατούνται από τον αρμόδιο Διαχειριστή και αποδίδονται στους κατόχους άδειας προμήθειας που προμηθεύουν ηλεκτρική ενέργεια στους οικιακούς καταναλωτές των δήμων στους οποίους είναι εγκατεστημένοι οι σταθμοί ΑΠΕ, με σκοπό να πιστωθούν με αυτά οι λογαριασμοί κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας των οικιακών καταναλωτών 11.

δ) Δυνατή είναι και η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σταθμών, σταθμών μικρών ανεμογεννητριών, σταθμών βιομάζας / βιοαερίου / βιορευστών, μικρών υδροηλεκτρικών σταθμών και σταθμών ΣΗΘΥΑ από αυτοπαραγωγούς για την κάλυψη ιδίων αναγκών τους, με εφαρμογή ενεργειακού συμψηφισμού. Ειδικά για αυτοπαραγωγούς που είναι νομικά πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου που επιδιώκουν κοινωφελείς ή άλλους δημοσίου ενδιαφέροντος σκοπούς γενικής ή τοπικής εμβέλειας καθώς και για εγγεγραμμένους στο Μητρώο Αγροτών και Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων του ν. 874/2010 για εγκαταστάσεις αγροτικών εκμεταλλεύσεων όπως ορίζονται στο ν. 3874/2010 ή και αγροτικών χρήσεων, επιτρέπεται η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σταθμών και σταθμών μικρών ανεμογεννητριών για την κάλυψη ιδίων αναγκών τους και με εφαρμογή εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού. Για τις περιοχές που χαρακτηρίζονται από τη ΡΑΕ ως περιοχές με κορεσμένα δίκτυα, ο Διαχειριστής του Δικτύου μπορεί να θέτει περιορισμούς στην απορροφώμενη ισχύ για λόγους ασφάλειας της λειτουργίας του Δικτύου ή του Διασυνδεδεμένου Συστήματος. Το πλεόνασμα ενέργειας που προκύπτει από τον ως άνω συμψηφισμό διοχετεύεται στο Δίκτυο χωρίς υποχρέωση για οποιαδήποτε αποζημίωση στον αυτοπαραγωγό. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, μετά από γνώμη της ΡΑΕ, καθορίζονται ο τρόπος με τον οποίο θα γίνονται ο ενεργειακός συμψηφισμός και ο εικονικός ενεργειακός συμψηφισμός και ειδικότερα οι προϋποθέσεις, οι περιορισμοί, οι χρεώσεις, το χρονικό διάστημα εντός του οποίου θα υπολογίζεται ο συμψηφισμός, ο τύπος, το περιεχόμενο και η διαδικασία κατάρτισης των συμβάσεων συμψηφισμού, καθώς και κάθε ειδικότερο θέμα ή άλλη αναγκαία λεπτομέρεια [βλ. ΥΑ υπ’ αριθ. ΑΠΕΗΛ/Α/Φ1/οικ. 24461 (ΦΕΚ Β’ 3583/31.12.2014)].

Οι ανωτέρω σταθμοί εξαιρούνται από την αναστολή της αδειοδοτικής διαδικασίας δυνάμει του άρθρου 1 του ν. 3468/2006, όπως ισχύει, η δε ισχύς τους συνυπολογίζεται για την εκτίμηση της ενδεχόμενης κάλυψης των ορίων ισχύος που καθορίζονται βάσει του ως άνω άρθρου.

Ομοίως, για τους εν λόγω σταθμούς για τους οποίους χορηγείται οριστική Προσφορά Σύνδεσης και συνεπώς συνάπτεται η αντίστοιχη σύμβαση συμψηφισμού, δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 13 του ν. 3468/2006 περί τιμολόγησης της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας.

Ειδικά για φωτοβολταϊκούς σταθμούς που εγκαθίστανται από δημόσιους φορείς στις εγκαταστάσεις τους στο πλαίσιο διευρωπαϊκών προγραμμάτων, είναι δυνατή η σύνδεσή τους τόσο στο Δίκτυο όσο και στο Διασυνδεδεμένο Σύστημα. Πλεόνασμα ηλεκτρικής ενέργειας που διατίθεται στο Σύστημα ή το Δίκτυο από τους εν λόγω σταθμούς, και μέχρι ποσοστό 20% της συνολικά παραγόμενης ενέργειας, σε ετήσια βάση, αποζημιώνεται βάσει των τιμών του πίνακα που προβλέπεται στο άρθρο 13 του ν. 3468/2006.

Ε. ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΑΠΕ

Βάσει του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου δεν επιτρέπεται η εγκατάσταση έργων ΑΠΕ σε περιοχές όπου η προστασία της φύσης θεωρείται απόλυτη (άρθρο 19 παρ. 1 του ν. 1650/1986), σε περιοχές μεγάλης οικολογικής ή βιολογικής αξίας (άρθρο 19 παρ. 2 του ν. 1650/1986), σε υγροτόπους Διεθνούς Σημασίας (RAMSAR) και σε οικοτόπους προτεραιότητας περιοχών της Επικράτειας που έχουν ενταχθεί στο δίκτυο ΦΥΣΗ 2000 σύμφωνα με την απόφαση της Επιτροπής 2006/13/ΕΚ. Με το ν. 3851/2010 συμπληρώνεται και ο αρχαιολογικός νόμος 3028/2002. Ειδικότερα προστίθεται διάταξη στο άρθρο 10 του ν. 3028/2002 που προβλέπει την έκδοση απόφασης του Υπουργού Πολιτισμού και των κατά περίπτωση συναρμόδιων Υπουργών σχετικά με τον καθορισμό κριτηρίων, διαδικασιών ελέγχου και άλλων λεπτομερειών για την εφαρμογή των διατάξεων που αφορούν την έγκριση εγκατάστασης έργων ΑΠΕ 12.

Εξάλλου, για την εγκατάσταση σταθμών ΑΠΕ λαμβάνονται υπόψη μόνο εγκεκριμένα χωροταξικά, πολεοδομικά, ρυθμιστικά ή άλλα σχέδια χρήσεων γης και εγκεκριμένες μελέτες που εναρμονίζονται προς το Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Αν δεν υπάρχουν τέτοια σχέδια, η έγκριση εγκατάστασης σταθμών ΑΠΕ γίνεται με εφαρμογή των κατευθύνσεων του Ειδικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας.

Για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων και ανεμογεννητριών δεν απαιτείται οικοδομική άδεια, αλλά έγκριση εργασιών δόμησης μικρής κλίμακας από την αρμόδια Διεύθυνση Πολεοδομίας. Ειδικά για την τοποθέτηση φωτοβολταϊκών συστημάτων σε κτήρια και για ισχύ μέχρι των 100 KW, αντί της έκδοσης έγκρισης εργασιών δόμησης μικρής κλίμακας, προβλέπεται μόνο η έγγραφη γνωστοποίηση των εργασιών αυτών στο Διαχειριστή του Δικτύου 13.

Σημειώνεται ότι με το ν. 4254/2014 αντικαθίσταται το άρθρο 3 του ν. 4203/2013 το οποίο προέβλεπε διατάξεις σχετικά με τη μεταφορά της θέσης εγκατάστασης σταθμού ΑΠΕ ή ΣΗΘΥΑ. Ειδικότερα, εφόσον λόγω μεταβολής του νομικού ή κανονιστικού πλαισίου χωροθέτησης δεν είναι δυνατή η εγκατάσταση σταθμού στην  αρχικά προβλεφθείσα θέση, είναι δυνατή άπαξ η μεταβολή του τόπου εγκατάστασης ύστερα από σχετικό αίτημα του ενδιαφερομένου για τροποποίηση της άδειας παραγωγής ή της Προσφοράς Σύνδεσης αντίστοιχα. Η νέα θέση εγκατάστασης πρέπει να βρίσκεται εντός των ορίων της οικείας Περιφέρειας, ενώ η μεταφορά της θέσης πραγματοποιείται κατόπιν αιτήσεως του ενδιαφερομένου προς την οικεία αποκεντρωμένη Διοίκηση στα όρια της οποίας εγκαθίσταται ο σταθμός, συνοδευόμενη από νόμιμο αποδεικτικό στοιχείο αποκλειστικής χρήσης του νέου γηπέδου. Η έκδοση ή τροποποίηση των αδειών, εγκρίσεων και Προσφορών, καθώς και η σύναψη ή τροποποίηση των Συμβάσεων Σύνδεσης και Πώλησης γίνεται εντός αποκλειστικής προθεσμίας εξήντα (60) ημερών από την ημερομηνία υποβολής του σχετικού αιτήματος.

ΙV. «NEW DEAL» ΚΑΙ «ΝΕΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΤΩΝ ΑΠΕ»

Ιδιαίτερη μνεία εν προκειμένω χρήζουν οι διατάξεις του άρθρου 1 Υποπαράγραφος ΙΓ.1 με τίτλο «Επανακαθορισμός στοιχείων τιμολόγησης ηλεκτρικής ενέργειας λειτουργούντων σταθμών ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ», γνωστές και ως new deal, οι οποίες περιέχονται στο ν. 4254/2014. Οι εν λόγω διατάξεις εφαρμόζονται στις τιμές αναφοράς για σταθμούς ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ, καθώς και στις τιμές του «Ειδικού Προγράμματος Ανάπτυξης Φωτοβολταϊκών Συστημάτων σε κτιριακές εγκαταστάσεις και ιδίως σε δώματα και στέγες κτιρίων», όπως οι τιμές αυτές εφαρμόζονται για την εκτέλεση των Συμβάσεων Πώλησης και Συμψηφισμού και για σταθμούς ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ οι οποίοι βρίσκονται ήδη σε λειτουργία (κανονική ή δοκιμαστική) κατά την έναρξη ισχύος των νέων διατάξεων. Οι νέες διατάξεις περιλαμβάνουν εξαίρεση και ειδική τιμολόγηση για σταθμούς ισχύος έως και 100 kW ανά επαγγελματία αγρότη, καθώς και ρύθμιση σύμφωνα με την οποία επιτρέπεται η μεταβίβαση σταθμού που ανήκει σε κατ’ επάγγελμα αγρότη μόνο σε άλλο κατ’ επάγγελμα αγρότη 14.

Για τους σταθµούς ΑΠΕ οι οποίοι εµπίπτουν στις διατάξεις της ανωτέρω Υποπαραγράφου ΙΓ.1 και λειτουργούν για λιγότερο από δώδεκα (12) χρόνια µε σηµείο αναφοράς την 1η Ιανουαρίου 2014, επεκτείνονται αυτοδίκαια οι Συμβάσεις Πώλησης και Συµψηφισµού του «Ειδικού Προγράµµατος Ανάπτυξης Φωτοβολταϊκών Συστηµάτων σε κτιριακές εγκαταστάσεις και ιδίως σε δώµατα και στέγες κτιρίων» κατά επτά (7) χρόνια. Για ίσο χρόνο παρατείνονται και οι απαιτούµενες άδειες παραγωγής και λειτουργίας και για εγκατεστηµένη ισχύ ίση µε την ισχύ κατά την 1η Ιανουαρίου 2014.

Περαιτέρω, με το ν. 4254/2014 εισήχθη για σταθμούς ΑΠΕ, πλην φωτοβολταϊκών, ρύθμιση σύμφωνα με την οποία παρεχόταν δυνατότητα για την εντός αποκλειστικής προθεσμίας επιστροφή εγγυητικών επιστολών που είχαν προσκομιστεί πριν από την υπογραφή Συμβάσεων Σύνδεσης, λόγω μη υλοποίησης του σταθμού στον οποίο αφορούσαν. Όμοια πρόβλεψη περιέχεται και στο άρθρο 18 του πιο πρόσφατου ν. 4414/2016, η δε επιστροφή των εγγυητικών επιστολών κατά το άρθρο αυτό έχει ως αποτέλεσμα την αυτοδίκαιη λύση των αντίστοιχων Συμβάσεων Πώλησης και Σύνδεσης με το Δίκτυο. Εξάλλου, με τον εν λόγω νόμο εισάγεται νέο καθεστώς στήριξης των σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ σε μια προσπάθεια εναρμόνισης με τις κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ στο πεδίο αυτό.

Ειδικότερα, σύμφωνα με το άρθρο 3 του ως άνω νόμου από την 1η Ιανουαρίου 2016 οι σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ οι οποίοι τίθενται σε λειτουργία (κανονική ή δοκιμαστική) στο Διασυνδεδεμένο Σύστημα και το Διασυνδεδεμένο Δίκτυο, συμμετέχουν στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και εκκαθαρίζονται σύμφωνα με τα προβλεπόμενα του άρθρου 5 του ίδιου νόμου. Από την ίδια ημερομηνία οι σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ που τίθενται σε λειτουργία (κανονική ή δοκιμαστική) στο Διασυνδεδεμένο Σύστημα και στο Διασυνδεδεμένο Δίκτυο, εντάσσονται σε καθεστώς στήριξης με τη μορφή Λειτουργικής Ενίσχυσης στη βάση μιας Διαφορικής Τιμής Αποζημίωσης (Διαφορικής Προσαύξησης), για την ηλεκτρική ενέργεια που παράγουν και η οποία απορροφάται από το Διασυνδεδεμένο Σύστημα και το Διασυνδεδεμένο Δίκτυο (σύστημα feed-in-premium). Η Διαφορική Προσαύξηση εκφράζεται σε χρηματική αξία ανά μονάδα μέτρησης της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας που εγχέεται στο Διασυνδεδεμένο Σύστημα και στο Διασυνδεδεμένο Δίκτυο, ενώ η εκκαθάριση, η τιμολόγηση και οι συναλλαγές που την διέπουν, διακανονίζονται σε μηνιαία βάση ως ακολούθως:

  1. Η Διαφορική Προσαύξηση υπολογίζεται σε μηνιαία βάση σε ευρώ ανά μεγαβατώρα (€/MWh) ως η διαφορά της Ειδικής Τιμής Αγοράς της συγκεκριμένης τεχνολογίας ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ, η μέθοδος υπολογισμού της οποίας ορίζεται στο άρθρο 6 του ν. 4414/2016, από την Τιμή Αναφοράς που διέπει τη Σύμβαση Λειτουργικής Ενίσχυσης Διαφορικής Προσαύξησης και η οποία ορίζεται ανά τεχνολογία ή και ανά κατηγορία σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ βάσει του άρθρου 4 του ίδιου ως άνω νόμου ή ανά σταθμό παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ στην περίπτωση που αυτή προκύπτει από διενέργεια ανταγωνιστικών διαδικασιών.
  2. Η διαδικασία εκκαθάρισης, τιμολόγησης και διακανονισμού των συναλλαγών που αφορούν στη Διαφορική Προσαύξηση για το μήνα αναφοράς, καθορίζεται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Η διαδικασία αυτή διέπει τη χορήγηση της Λειτουργικής Ενίσχυσης στο πλαίσιο εφαρμογής της σχετικής σύμβασης.
  3. Η Λειτουργική Ενίσχυση:
    1. των αιολικών σταθμών εγκατεστημένης ισχύος ή μέγιστης ισχύος παραγωγής μικρότερης των 3MW, ή
    2. των λοιπών σταθμών ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ εγκατεστημένης ισχύος ή μέγιστης ισχύος παραγωγής μικρότερης των 500 kW, ή
    3. των καινοτόμων έργων που εγκαθίστανται από το ΚΑΠΕ, πανεπιστημιακά ιδρύματα, ερευνητικά ιδρύματα και ερευνητικά ινστιτούτα στο πλαίσιο προγράμματος και για όσο διαρκεί το πρόγραμμα,
      αποδίδεται στη βάση μιας Σταθερής Τιμής, η οποία ταυτίζεται με την Τιμή Αναφοράς, και οι κάτοχοι των εν λόγω σταθμών συνάπτουν Σύμβαση Λειτουργικής Ενίσχυσης Σταθερής Τιμής (feed-in-tariffs). Η Τιμή Αναφοράς καθορίζεται ανά κατηγορία ή ανά τεχνολογία σταθμών σύμφωνα με το άρθρο 4 του εν λόγω νόμου, ή ανά έργο σε περίπτωση που η τιμή αυτή προκύπτει από τη διενέργεια ανταγωνιστικών διαδικασιών και με την εξαίρεση (αα) φωτοβολταϊκών εγκαταστάσεων οι οποίες εντάσσονται στο «Ειδικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης Φωτοβολταϊκών Συστημάτων σε κτιριακές εγκαταστάσεις και ιδίως σε δώματα και στέγες κτιρίων» (ΦΕΚ Β’ 1079/4.6.2009), και (ββ) φωτοβολταϊκών εγκαταστάσεων με εγκατεστημένη ισχύ ίση ή μεγαλύτερη των 500 kW που λαμβάνουν Λειτουργική Ενίσχυση μόνο εφόσον επιλεγούν στο πλαίσιο ανταγωνιστικών διαδικασιών υποβολής προσφορών. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, τα παραπάνω όρια εγκατεστημένης ισχύος ή μέγιστης ισχύος παραγωγής των περιπτώσεων α’ και β’ μπορεί να μειώνονται, με παράλληλη περαιτέρω διάκριση στη βάση των κατηγοριών ή τεχνολογιών σταθμών του άρθρου 4 του ν. 4414/2016, καθώς και να εισάγονται ειδικά όρια εγκατεστημένης ισχύος ή μέγιστης ισχύος παραγωγής για τους σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ στα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά.
  4. Η χρονική διάρκεια παροχής της Λειτουργικής Ενίσχυσης στη βάση Διαφορικής Προσαύξησης ή Σταθερής Τιμής, καθορίζεται σε είκοσι (20) έτη για τους σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ πλην των ηλιοθερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Η χρονική διάρκεια παροχής της Λειτουργικής Ενίσχυσης για τους ηλιοθερμικούς σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας καθορίζεται σε είκοσι πέντε (25) έτη.

Τέλος, κατ’ άρθρο 7 του ως άνω νόμου το καθεστώς στήριξης με τη μορφή Λειτουργικής Ενίσχυσης για τους σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ μέσω ανταγωνιστικής διαδικασίας υποβολής προσφορών τίθεται σε ισχύ από 1ης Ιανουαρίου 2017, ενώ για τους σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ, των οποίων η διάρκεια ισχύος της άδειας παραγωγής λήγει μέχρι και την 31.12.2018 και οι οποίοι μέχρι την ημερομηνία αυτή διαθέτουν σε ισχύ την άδεια εγκατάστασης, αλλά δεν διαθέτουν άδεια λειτουργίας, η διάρκεια ισχύος της ως άνω άδειας παραγωγής παρατείνεται μέχρι την 31.12.2018.

1.Βλ. και τον ιστότοπο της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ): rae.gr/site/categories_new/renewable_power/regulation/national.csp

2.Βλ. ΥΑ υπ’ αριθ. Φ1/2300/οικ.16932 (ΦΕΚ Β’ 2317/10.8.2012) «Αναστολή διαδικασίας αδειοδότησης και χορήγησης προσφορών σύνδεσης για φωτοβολταϊκούς σταθμούς, λόγω κάλυψης των στόχων που έχουν τεθεί με την απόφαση Α.Υ./Φ1/οικ.19598/01.10.2010 του Υπουργού Π.Ε.Κ.Α.» η οποία καταργείται με το ν. 4254/2014. Με τον ίδιο νόμο προβλέπεται ότι αιτήσεις προς το Διαχειριστή του Δικτύου για χορήγηση Προσφορών Σύνδεσης σε φωτοβολταϊκούς σταθμούς του άρθρου 4 του ν. 3468/2008 οι οποίες κατελήφθησαν από την αναστολή και δεν αποσύρθηκαν από τους ενδιαφερομένους, θεωρούνται ότι βρίσκονται σε ισχύ, εφόσον ο ενδιαφερόμενος και νομίμως υφιστάμενος φορέας επανεπιβεβαιώσει εγγράφως το ενδιαφέρον του εντός αποκλειστικής προθεσμίας δύο (2) μηνών.

3.Βλ. σχετικά Απόφ. υπ’ αριθ. 1179Β/2010 (ΦΕΚ Β’ 1271/6.8.2010) της ΡΑΕ «Μέθοδος και διαδικασία αξιολόγησης των κριτηρίων ζ’ και θ’ της παρ. 1 του άρθρου 3 του ν. 3468/2006 όπως ισχύει μετά την τροποποίησή του από το ν. 3851/2010».

4.Βλ. ΥΑ υπ’ αριθ. Φ1/14810 (ΦΕΚ Β’ 2373/25.10.2011).

5.Εξαιρούνται από την υποχρέωση να λάβουν άδεια παραγωγής ή άλλη διαπιστωτική απόφαση φυσικά ή νομικά πρόσωπα που παράγουν ηλεκτρική ενέργεια από τις εξής κατηγορίες έργων ΑΠΕ ή ΣΗΘΥΑ:

α) γεωθερμικούς σταθμούς με εγκατεστημένη ηλεκτρική ισχύ μικρότερη ή ίση του μισού (0,5) MW,
β) σταθμούς βιομάζας, βιοαερίου και βιοκαυσίμων με εγκατεστημένη ηλεκτρική ισχύ μικρότερη ή ίση του ενός (1) MW,
γ) φωτοβολταϊκούς ή ηλιοθερμικούς σταθμούς με εγκατεστημένη ηλεκτρική ισχύ μικρότερη ή ίση του ενός (1) MWp,
δ) αιολικές εγκαταστάσεις με εγκατεστημένη ηλεκτρική ισχύ μικρότερη ή ίση των πενήντα (50) kW,
ε) σταθμούς ΣΗΘΥΑ με εγκατεστημένη ηλεκτρική ισχύ μικρότερη ή ίση του ενός (1) MWe,
στ) σταθμούς από ΑΠΕ ή ΣΗΘΥΑ με εγκατεστημένη ισχύ έως πέντε (5) MWe, που εγκαθίστανται από εκπαιδευτικούς ή ερευνητικούς φορείς του δημόσιου ή ιδιωτικού τομέα, για όσο χρόνο οι σταθμοί αυτοί λειτουργούν αποκλειστικά για εκπαιδευτικούς ή ερευνητικούς σκοπούς, σταθμούς που εγκαθίστανται από το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΚΑΠΕ), για όσο χρόνο οι σταθμοί αυτοί λειτουργούν για τη διενέργεια πιστοποιήσεων ή μετρήσεων, καθώς και σταθμούς ΑΠΕ με εγκατεστημένη ισχύ έως πέντε (5) MWe των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, την προμήθεια και εγκατάσταση των οποίων αναλαμβάνει για λογαριασμό τους το ΚΑΠΕ στο πλαίσιο προγραμματικών με αυτούς συμβάσεων,
ζ) αυτόνομους σταθμούς από ΑΠΕ ή ΣΗΘΥΑ οι οποίοι δεν συνδέονται στο Σύστημα ή στο Δίκτυο, με εγκατεστημένη ισχύ μικρότερη ή ίση των πέντε (5) MWe, χωρίς δυνατότητα τροποποίησης της αυτόνομης λειτουργίας τους. Τα πρόσωπα που έχουν την ευθύνη της λειτουργίας των σταθμών της περίπτωσης αυτής, υποχρεούνται, πριν εγκαταστήσουν τους σταθμούς, να ενημερώνουν τον αρμόδιο Διαχειριστή για τη θέση, την ισχύ και την τεχνολογία των σταθμών αυτών, και
η) λοιπούς σταθμούς με εγκατεστημένη ηλεκτρική ισχύ μικρότερη ή ίση των πενήντα (50) kW, εφόσον οι σταθμοί αυτοί χρησιμοποιούν ΑΠΕ με μορφή διαφορετική από αυτή που προβλέπεται στις προηγούμενες περιπτώσεις.

Το όριο ισχύος στις περιπτώσεις γ’ και δ’ ισχύει για το σύνολο των σταθμών που ανήκουν στο ίδιο φυσικό ή νομικό πρόσωπο και εγκαθίστανται στο ίδιο ή όμορο ακίνητο, και η τιμολόγηση γίνεται με βάση την αθροιστική ισχύ του συνόλου των σταθμών.

6.Πρβλ. ΣτΕ 2499/2012 (Ολομ.) αναφορικά με τη συνταγματικότητα του άρθρου 24 παρ. 1 του ν. 3468/2006 και τη δυνατότητα εγκατάστασης σταθμού ΑΠΕ σε αναδασωτέα περιοχή (βλ. και Παρατηρήσεις Α. Προυσανίδη, ΕΔΔΔΔ 2012, 960).

7.Εξαιρούνται οι περιπτώσεις (α) συγκροτημάτων αιολικών πάρκων συνολικής ισχύος μεγαλύτερης από εκατόν πενήντα (150) MW, (β) έργων ΑΠΕ που συνδέονται με το Εθνικό Διασυνδεδεμένο Σύστημα μέσω ειδικού προς τούτο υποθαλάσσιου καλωδίου ή άλλου έργου σύνδεσης του οποίου η κατασκευή απαιτεί χρονικό διάστημα που υπερβαίνει το διάστημα για το οποίο χορηγείται και παρατείνεται η άδεια εγκατάστασης όπως βεβαιώνεται από το Διαχειριστή του Συστήματος, (γ) υβριδικών έργων ΑΠΕ και ηλιοθερμικών σταθμών εγκατεστημένης ισχύος Ρ>= 10 MW και (δ) μεγάλων υδροηλεκτρικών έργων. Για τις ανωτέρω περιπτώσεις επιτρέπεται η παράταση ισχύος της άδειας εγκατάστασης για χρονικό διάστημα ίσο με αυτό που απαιτείται για την εκτέλεση του έργου, εφόσον υποβληθεί από τον κάτοχο της άδειας και εγκριθεί από την αδειοδοτούσα αρχή τεκμηριωμένη πρόταση με συνημμένο χρονοδιάγραμμα. Ηλιοθερμικοί σταθμοί ισχύος Ρ>= 10 MW, που είχαν άδεια εγκατάστασης σε ισχύ κατά την ημερομηνία έναρξης εφαρμογής του Ν. 4203/2013, υπάγονται στην ανωτέρω ρύθμιση από την ημερομηνία έναρξης εφαρμογής του Ν. 4203/2013.

8.Το εν λόγω περιθώριο ισχύος, καθώς και το μετέπειτα προκύπτον περιθώριο απορρόφησης ισχύος σε περιοχές που χαρακτηρίζονται από τη ΡΑΕ ως περιοχές με κορεσμένο δίκτυο, κατανέμονται από τον αρμόδιο Διαχειριστή κατά προτεραιότητα, έναντι λοιπών εκκρεμών αιτήσεων, για χορήγηση οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης κατά σειρά προτεραιότητας η οποία ορίζεται με βάση την παρ. 2 του άρθρου όγδοου του ν. 4296/2014, όπως αυτή συμπληρώθηκε με το άρθρο 55 του ν. 4315/2014, και η αντίστοιχη ισχύς δεσμεύεται από τον αρμόδιο Διαχειριστή για χρονικό διάστημα έξι (6) μηνών για σταθμούς που απαλλάσσονται από την περιβαλλοντική αδειοδότηση και για τους λοιπούς σταθμούς για διάστημα δύο (2) ετών από τη γνωστοποίηση της δέσμευσης που συντελείται με σχετική ανάρτηση στο δικτυακό τόπο του αρμόδιου Διαχειριστή. Ειδική πρόβλεψη περιέχεται για σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής από βιομάζα, βιοαέριο ή βιορευστά για τους οποίους έχουν υποβληθεί μέχρι 31.12.2014 πλήρεις φάκελοι για τη χορήγηση οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης.

9.Ρυθμίσεις σχετικά με την καταβολή εγγυοδοσίας σύνδεσης σταθμών ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ προβλέπονται στο άρθρο 34 παρ. 1-8 του ν. 4342/2015, οι δε κάτοχοι σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των διατάξεων της Απόφασης ΡΑΕ υπ’ αριθ. 904/2011, όπως έχει τροποποιηθεί με τις Αποφάσεις ΡΑΕ υπ’ αριθ. 155/2012 (ΦΕΚ Β’ 908) και 452/2015 (ΦΕΚ Β’ 2859) και ισχύει, μπορούν να υποβάλουν αίτημα για εκ νέου χορήγηση Προσφοράς Σύνδεσης στον αρμόδιο Διαχειριστή, χωρίς να ισχύει για τους σταθμούς αυτούς ο χρονικός περιορισμός της παρ. 6 του άρθρου 34 του ν. 4342/2015 (βλ. σχετικά άρθρο 46 παρ. 1 του ν. 4414/2016).
Η διάρκεια ισχύος της οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης σταθμών ηλεκτροπαραγωγής από βιομάζα / βιοαέριο / βιορευστά, του άρθρου 4 του ν. 3468/2006 (περί εξαίρεσης από την υποχρέωση λήψης άδειας παραγωγής), δεν μπορεί να υπερβαίνει τους τριάντα (30) μήνες από τη χορήγησή της (βλ. άρθρο 13 παρ. 3 του ν. 4414/2016).

10.Σε περίπτωση σύνδεσης νέου σταθμού ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ στο Σύστημα μέσω υφιστάμενου υποσταθμού ανύψωσης υψηλής τάσης, ο δικαιούχος της οικείας άδειας παραγωγής μπορεί να επιλέξει το τμήμα σύνδεσης, μεταξύ του κεντρικού πίνακα μέσης τάσης του σταθμού ΑΠΕ και του υποσταθμού ανύψωσης, να ανήκει στην κυριότητά του. Στην περίπτωση σύνδεσης νέου σταθμού ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ στο Σύστημα μέσω νέων υποσταθμών ανύψωσης, ο κάτοχος της οικείας άδειας παραγωγής μπορεί να επιλέξει το τμήμα σύνδεσης, μεταξύ του κεντρικού πίνακα μέσης τάσης του κάθε σταθμού ΑΠΕ και του τερματικού υποσταθμού ανύψωσης, και ο νέος τερματικός υποσταθμός ανύψωσης να ανήκουν στην κυριότητά του μέχρι τα όρια του Συστήματος, μη συμπεριλαμβανομένου του κεντρικού αυτόματου διακόπτη υψηλής ή υπερυψηλής τάσης του τερματικού υποσταθμού, του οποίου η ιδιοκτησία, η διαχείριση και η συντήρηση ανήκουν στον Κύριο του Συστήματος ή τον αρμόδιο Διαχειριστή κατά περίπτωση.
Στις ανωτέρω περιπτώσεις ο κάτοχος της οικείας άδειας παραγωγής κατασκευάζει τα έργα σύνδεσης που ανήκουν στην κυριότητά του και αποκτά τη διαχείριση και την ευθύνη λειτουργίας και συντήρησης των έργων αυτών, ενώ δεν έχει δικαίωμα να αρνηθεί τη σύνδεση νέου παραγωγού στον υποσταθμό, εκτός αν συντρέχει περίπτωση έλλειψης χωρητικότητας του δικτύου, που τεκμηριώνεται με αιτιολογημένη γνώμη του αρμόδιου Διαχειριστή του Συστήματος.

11.Βλ. ΥΑ υπ’ αριθ. ΑΠΕΗΛ/Α/Φ1/οικ.23840 (ΦΕΚ Β’ 3497/29.12.2014) «Επιμερισμός ειδικού τέλους στους οικιακούς καταναλωτές σε περιοχές όπου λειτουργούν σταθμοί ΑΠΕ».

12.Υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, επιτρέπεται και η εγκατάσταση έργων ΑΠΕ σε αγροτεμάχια που χαρακτηρίζονται από τη Διεύθυνση Αγροτικής Ανάπτυξης του νομού ως αγροτική γη υψηλής παραγωγικότητας.

13.Βλ. σχετικά ΥΑ υπ’ αριθ. 36720/2010 (ΦΕΚ 376/6.9.2010/Τεύχος Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων και Πολεοδομικών Θεμάτων) «Έγκριση ειδικών όρων για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών και ηλιακών συστημάτων επί κτισμάτων και ακαλύπτων χώρων αυτών», όπως ισχύει μετά την έκδοση της ΥΑ υπ’ αριθ. 28/2011 (ΦΕΚ Β’ 583/14.4.2011).

14.Θα μπορούσε να υποστηριχθεί σχετικά ότι οι εν λόγω μειώσεις στις εγγυημένες τιμές των υφιστάμενων έργων ΑΠΕ, συνιστούν επέμβαση του νομοθέτη σε υφιστάμενες συμβατικές σχέσεις, η νομιμότητα των οποίων ελέγχεται βάσει των άρθρων 5 παρ. 1, 25 παρ. 3 και 106 παρ. 2 του Συντ. (πρβλ. ΟλΑΠ 33/2002, ΑΠ 1465/2001, ΑΠ 808/2010), αλλά και βάσει του άρθρου 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ στο μέτρο που με συγκεκριμένη ρύθμιση θίγονται ενοχικά δικαιώματα και κεκτημένα «οικονομικά συμφέροντα» των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας (πρβλ. ΟλΑΠ 5/2011, ΟλΣτΕ 668/2012). Γίνεται εξάλλου δεκτό ότι ρύθμιση η οποία θεσπίζεται για λόγους προστασίας της εθνικής οικονομίας και παρεμβαίνει σε υφιστάμενη συμβατική σχέση, πρέπει να τηρεί την αρχή της αναλογικότητας, καθώς και τις αρχές της ισότητας και ασφάλειας του δικαίου (πρβλ. ΟλΣτΕ 3037/2008, ΣτΕ 3047/2006, ΟλΑΠ 4/1998).

(πηγή)